​

​

Bugünlerde kent merkezlerinin ihtiyacı olan şey ne yeni binalar yapılması ne de eskilerinin dönüşüm adı altında yenilenmesidir. Kent merkezlerinin "yeni binalara" değil, kamusallığı yeniden üretecek "yıkımlara"  ihtiyacı olduğu aşikardır.

Yıkım mimari bir eylem olarak “yeniden kuruluşa hazırlık”, "yeniye ulaşmanın yolu" ya da “kenti ve mimari mekânı yeniden kuracak değerlerin üretilmesi” olarak kavramsallaştırılabilir. Müdahaleci bir eylem biçimi olarak yıkım “yok etmek”, "eskiyle bağları kesmek", "bağlamı önemsizleştirmek" değildir. Aksine yaratıcı, dönüştürücü, değişimi başlatacak müdahaleye yönelik arayışlardır. Süregelen kentsel düzenden/genel gidişattan, mimarlığın genel kabul görmüş değerlerinden kopmaya yönelik tasarımsal bir eksiltme eylemidir. Böylece, yoğun, düzensiz ve rant üzerine kurulu veya süsleme ile kimliksizleşmiş şehir merkezlerinin kamusal kullanımlara, güncel/çağdaş hayatın kentsel ve mimari gereksinmelere, kentin gündelik yaşantısına nitelik katacak imkanlar doğrultusunda dönüşümü sağlanabilir; rant yerine doğa; süsleme yerine gerçek, tarihsel olan yerine anlamlı olan, kişiye özel yerine kamusal olan koyulabilir. Yıkım kentin kentliye iadesidir.

Bu bağlamda, Şehitkamil Belediyesi Sanat Merkezi Ulusal Mimari Fikir Projesi Yarışması proje önerisi bu binada “yıkım” fikrine ait temel mimari tasarımsal prensipleri şunlardır:

​

1. Kente/bağlama müdahale: Bağlamın yeniden ele alınması; Tasarım alana ekti eden 3 adet binanın kamulaştırılması, Kent içi koruluk, su zeminleri, konstrüksiyon.

2. Bina-program-biçim ilişkileri: Programın, biçimin taşıyıcısı ve süslemenin karşıtı olarak program (binayı oluşturan program parçalarının bir birbirinden ayrı bütünler olarak düzenlenmesi)

3. Boşluğun biçimlendirilmesi: Bina içi ve kütleler arasındaki boşlukların programın parçası haline getirilmesi (galeriler, teraslar, ara alanlar)

4. Ekolojik nitelikler: Yeşil alanlar, doğal ışık ve hava, enerji verimliliği gibi unsurların program parçaları olarak tanımlanabilmesi

Bu prensipler plan ve kesit düzleminde tasarlanan önerinin kentsel, mekânsal, programatik ve konstrüksiyonuna yönelik niteliklerinin aşağıdaki gibi biçimlenmesini sağlamıştır.

 

1. Kente/bağlama müdahale

Kentsel peyzaja yönelik öneriler zemin süreklilikleri (su yüzeyleri, ağaç öbekleri, kaldırımlar ve bisiklet yolları) ve eylemleri kaynağı olarak konstrüksiyon fikri bu tasarım için bağlamın yeni kentsel ilişkiler üretecek biçimde ele alınmasının ve binayı yapılandırıcı unsurlar olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda tasarımın yapılandıran temel tasarımsal kararlar ve bunların mekansal karşılıkları şöyledir.

• Kentin doğu-batı doğrultusunda uzanan kent ormanına erişimin sağlanması ve bunun devamında kuzey- güney yönüne doğru zaman içinde ilerleyecek tasarlanan yeşil doku.

• Kuzey- güney doğrultusunda oluşturulan ve sonu kent ormanı ile biten bir zemin/podyum (470*70 m) tasarımı. Bu zemin geniş su yüzeylerini, bunun içindeki ağaçları ve okuma, oturma, uzanma, dinlenme, bekleme, izleme, buluşma gibi basit/temel eylemlere olanak tanıyan 475 m uzunlukta bir kent omurgasını/konstrüksiyonu ve tüm alanı dolduran bir su zeminini barındırır.

• Bu zeminin bir süreklilik barındırması için var olan üç adet binanın (Bayar ve Kaza İş merkezleri,  bunların arkasında yer alan isimsiz bina)kamulaştırılarak yıkılması. Bu yıkım kentin odağının tanımlanmasında, bir kamusal merkezin üretilmesinde ve kentsel bir imgenin oluşturulmasında tasarımın önerdiği kuzey-güney zemininin/ podyumun oluşturulmasında olmazsa olmazdır.

Tasarım alanından var olan doğu-batı aksındaki kent ormanıyla bağlantı; bu bağlantıyı oluşturan zemin/podyum önerisi ve kamulaştırıp yıkma eylemi sayesinde kentte büyük bir boşluk önerilmiştir. Bu sayede hemkente kimlik kazandıracak bir kamusal alan/hacim üretilmiş hem de sanat merkezi binasının varlığına etki edecek bir bağlayıcı unsur elde edilmiştir.

Kente/bağlama yönelik müdahale aşağıda grafik olarak ifade edilmiştir.