​

​

"Bir tasarımı nitelikli kılan "şeyler" nelerdir?" sorgusu mimari bir özgünlüğün tanımlanmasını sağlayabilir. "İyi tasarımı" sadece biçimsel olmayan, görsel olmayan, program bağımlı olmayan, malzemenin niteliği üzerine olmayan, yapısallığı önceliği olmayan "bir şey"; fakat programın, biçimin, bağlamın, konstrüksiyonun, malzemenin, kentin ayrılmaz bir bütün halinde oluşturulduğu  "her şey" olarak tanımlamak olasıdır.  Başka bir bakış açısı ile bunu "bir tasarım sürecinin sonunda kalan ve kendinden önce var olmayan, öncesindekilere benzemeyen; kendinden sonra oluşacaklara kaynaklık eden" olarak tanımlamak da olasıdır.

 

Bu bağlamda, "Adana Ticaret Odası Hizmet Binası” önerisi program ve mekân arasında geliştirilen ve boşluk fikrinin programın bir parçası olmasına çaba gösterildiği mekânsal bir yaklaşım/denemedir. Bu,  ihtiyaç programı büyüklüğü (10.000 m2) ve boşluk büyüklüğünün bir bütün haline getirilmesinde oluşturulan binayı ve onun niteliklerini kapsar.

 

TANIM:         9023.40        +          1410.90    =       10434.30 

Şartnameye esas tasarlanan m2 +    Boşluk büyüklüğü  =    Tasarıma esas m2

 

AMAÇ: İhtiyaç programının çeşitliliği ve içeriğinde verilen mekansal büyüklüklerin karşıtı fiziki karşılığı olmayan büyüklüklerin üretilmesi: verilen tasarım alanında, tüm kısıtlara ve darlıklara rağmen boşluğun tasarımı.

 

TASARIMA AİT NİTELİKLER:

 

•  Bu tasarım "boşluğu" programın ve kentin bir parçası/yapısal bir büyüklük haline getirir. Boşluk verilen ihtiyaç programında yer alan herhangi bir ofis alanı gibi programa katılan mekânsal bir büyüklüktür: Kentin/kentsel sürekliliğin bina programına katılma biçimidir veya ihtiyaç programında yer alan mekansal büyüklüklerin birbiri ile ilişkilendiği/ birbiri içine geçtiği mekansal bir yapıdır. Bu tasarım asal olarak üç boşluğun organizasyonunu yapar

1. Boşluk/ +200 kotunda yer alan "akış platformu": Güney doğrultusunda yer alan Turhan Cemal Berikev Bulvarı'nı binanın içine doğru akmasına aracılık eder. Bu, kentsel sürekliliğin binada sürdürülmesidir. Boşluğun bu kottaki büyüklüğü kentin ihtiyaç programındaki büyüklüğü olarak düşünülmüştür/değerlendirilmiştir. Bu anlamda, bu boşluk aynı zamanda kentle bina girişinin, kentle konferans salonunun fuayesinin ve diğer iki boşluğu birbirine bağlayarak bir süreklilik sağlayan bir omurgadır.  

 

2. Boşluk/  +650 kotunda yer alan "sokak terası": Ara mekân; bina içi kamusallığın kentin bir devamı olarak örgütlenmesidir. Sokak üzerinde oturmak veya burada geçen zamanın o sokağın/yerin kentsel değerini belirlediği açıktır. Sokak kentin belliğini oluşturan ana unsurlardan biri olarak bina ve eylem ile olan ilişkisi bakımından önemli bir tasarımsal kaynaktır. Bu tasarımda +650 kotunda oluşturulan boşluk mekan hem tartışıldığı anlamda sokak üzerinde bir oturma biçimi olarak öngörülmüş hem de ihtiyaç programında verilen müze, lokal, meclis salonu gibi program büyüklüklerinin kesintisiz/doğrudan kente açılması için oluşturulmuş mekansal bir öneridir.

 

3. Boşluk/-250 kotunda yer alan "yeni avlu" :  İhtiyaç programında yer alan "ticaret sicil", "mali sicil", "oda sicil" ve "iç-dış ticaret" gibi kentliler tarafından yoğun biçimde kullanılan mekânlar bu kotta toplanmıştır. Bu boşluk mekân, bu programlara kolay erişilmesine olanak sağlarken aynı zamanda da ana bir cadde üzerinde yer alan binaların oluşturduğu kütlesel sürekliliğin kırılarak, bina içinde ama binaya ait olmayan, kamusal bir mekânın oluşturulmasına aracılık eder.  

​

 

Program:

Bu tasarım, bina niteliklerini programın gereklilikleri doğrultusunda kurar. Bina konferans salonu, lokal ve meclis salonunun birbiri ile etkileşimi üzerine geliştirilmiştir. Kuzey yönünde lokal ve meclis salonu, güney yönünde ofisler, batı yönünde konferans salonu konumlandırılmıştır. Bu mekânlar alanı her yönde sararak oluşturulmuş boşluklar tarafından birbirine bağlanarak bir bütün haline getirilmiştir. Tasarım program yorumunu, iklimin yüksek sıcaklık ve nem özellikleri bağlamında, boşluklarla olan etkileşim üzerinden geliştirmiştir. Fuayeler, teraslar, girişler bina içi yapılar olmaktan çıkarılarak dışa açık dışarıda yapılar halinde çözümlenmiştir.  

 

Ekolojik nitelikler:

Akdeniz ikliminin hakim olduğu Adana'da, nemin de çok yüksek olması tasarlanacak olan yapıda iklim verilerini değerlendirerek konumlanmayı çok önemli hale getirmiştir. Hakim rüzgar yönünden yararlanarak binada doğal havalandırma sağlamak, batı ışığının olumsuz etkilerine karşı binayı korumak tasarım için ekolojik tasarımsal kriterler olarak belirlenmiştir.

 

Tasarım iklimle yönelik olarak yerleşim kararlarında boşlukların organizasyonunu önemsemiştir. Bu sebeple, 1. boşluk olan "akış platformu", 2. boşluk olan "sokak terası" ve 3. boşluk olan "yeni avlu" hakim rüzgardan faydalanma ve gölgelik alan doğrultusunda konumlandırılmıştır. Akış platformu ve sokak terası güney-güneybatıdan gelen serinletici rüzgarın alt kottan birbiri içerisine akan bu boşluklara dağılmasını sağlamaktadır. Konumlanmanın sağladığı avantajdan dolayı ise, üye işlem birimlerine hizmet eden yeni avlunun ise herhangi bir konstrüksiyona-üst örtüye gerek kalmadan gölgelik alan içerisinde kalması sağlanmıştır. Güneyde konumlandırılan yüksek katlı ofis bloğu ve batıda sağır yüzey etkisi ile güneşi kesen konferans salonu sayesinde özellikle günün en rahatsız edici olan öğleden sonrası saatlerinde yapının gölgesinin yeni avluya düşmesi gölgelik/serin alan oluşturulmasını sağlamıştır.

 

Önerilen hizmet binası yerleşimi hakim rüzgar yönüne göre (güney-güney batıdaki Akdeniz yönünden esen serinletici rüzgar) planlanmış ve rüzgarın serinletici etkisinden daha çok faydalanabilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle doğal havalandırma sistemi oluşturabilmek için rüzgarın öncelikle kütleye çarpması sonrasında ise yüzeylerde tasarlanan çift cidar aracılığıyla oluşacak rüzgar kanallarının/hava akımının binanın iklimlendirmesine katkı sağlanması öngörülmüştür (Bkn: sistem detayı). 

 

 İklimsel olarak bir başka veri ise direkt batı ışığının Adana'da yapılacak bir yapı için olumsuzluğudur. Batı ışığına fazla maruz kalan bir bina hem fazla ısınacaktır, hem de ofis yapılarında mekân kalitesinin düşmesine neden olacaktır. Bu nedenle batı cephesine konferans salonu yerleştirilerek kontrolsüz ışığın mekânları olumsuz etkilemesi engellenmiş ve asıl bina kullanıcılarının yer aldığı ofis bloğu kuzey- güney doğrultusunda konumlandırılmıştır.